کسب معرفت و تحصیل علم (در معنای عام) ریشه در تاریخ بشر دارد و شاید به قبل از پیدایش انسان خردمند بر گردد. انسان نخستینی را در نظر بیاورید که در غاری زندگی می کرده است. اولین منبع او برای بدست آوردن شناخت، تجربیات روزمره اش از محیط اطراف بوده است. در سیر رشد از کودکی و در محیط می توانسته است موارد بسیاری را مشاهده، لمس و تجربه کند. 

اندک اندک، زمینه های دیگر رسیدن به شناخت، که مبانی قوی تری داشتند، همزمان با ظهور انسان خردمند ظهور پیدا کردند. ارسطو منطق و استدلال قیاسی را مطرح کرد. با معرفی روش های استدلال منطقی، گامی بلند در کسب معرفت برداشته شد. بر اساس داشته ها، دانش گسترش می یافت و پله های جدیدی ساخته و فتح می شد. فرانسیس بیکن در قرن شانزدهم، و البته بسیاری دیگر از اهل فکر، دریافتند که محدود بودن به استدلال قیاسی با توجه به محدود بودن فرض های اولیه، جلوی گسترش بیشتر حوزه های مختلف دانش را گرفته است. اینجا بود که استدلال استقرائی و رسیدن از مشاهدات جزئی به قوانین کلی تر پا به عرصه وجود گذاشت.

تجربه، استدلال قیاسی و استقرائی تا ظهور داروین تنها راه های بسط و گسترش دانش و معرفت بودند. داروین اما، روش علمی را مطرح کرد که بر پایه اثبات گرایی بود. به بیان ساده، اثبات گرایی یا پوزیتیویسم به مفهوم بکارگیری روش علمی تجربی در کسب معرفت است. و جالب اینکه، اولین بار فرانسیس بیکن از این کلمه به معنی قطعیت و یقین استفاده کرد. برای سالها پس از فرانسیس بیکن، پوزیتیویسم برای …

بیشتر بخوانید