زبان عمومی| پاشنه آشیل آزمون دکتری
پاسخ به سئوالات زبان دکتری در آزمون دکتری و کسب نتیجه عالی دغدغه آزمون کتبی و مصاحبه دکتری است.
شاید نشود در این روزگار کسی را یافت که زبان انگلیسی را یک مهارت غیر ضروری و لاکچری بداند. زبان انگلیسی زبان علم، کامپیوتر، هوانوردی، دیپلماسی و توریسم است. زبان انگلیسی زبان ارتباطات بین المللی، اخبار جدید، اکثر فیلمها و اینترنت در سراسر جهان است.
اول این استعمار پیر انگلیس بود که این زبان را گسترش داد و سپس هالیوود و حالا اینترنت و نتفلیکس. و به جایی رسیده ایم که تقریبا بدون دانستن این زبان، گام بزرگ و محکمی به سمت موفقیت برداشت.
یکی از قله های موفقیت که بسیاری در جهت صعود از آن رهسپار هستند، اخذ پذیرش و قبولی در دکتری و با موفقیت به اتمام رساندن آنست.
زبان در آزمون دکتری
زبان دکتری یکی از بخش های تعیین کننده در آزمون دکتری است. این درس جزو دروس عمومی آزمون دکتری است و دارای ضریب یک می باشد.
محاسبات سرانگشتی نشان می دهد که این درس زبان حدودا 17 درصد در نتیجه آزمون کتبی و تراز داوطلبین آزمون دکتری تاثیر دارد. البته، این ظاهر امر است.
ضریب یک برای زبان عمومی به هیچوجه نشان دهنده کم اهیمت بودن آن نیست. با اینکه ضریب درس زبان یک است؛ اما، اولا، چون اغلب منابع علمی به زبان انگلیسی است، دانش در این حوزه و مسلط بودن به آن یکی از شروط با موفقیت تمام کردن دوره سخت دکتری است. نمی شود در زبان ضعیف بود و دانشجوی موفقی در دوره تحصیلات تکمیلی شد.
ثانیا، آزمون دکتری یک مسابقه است برای رسیدن به جایگاه هایی بسیار محدود و با رقبای زیاد.
من گاهی این آزمون را به یک دوی ماراتن تشبیه می کنم. یک دونده را در نظر بگیرید که می خواهد در یک مسابقه ماراتن شرکت کند و کمی بیشتر از 42 کیلومتر را بدود. این دونده باید در طول دوره آماده سازی برای این مسابقه روی تک تک توانایی های جسمی و روحی خود تمرین کند و آنها را بهبود داده و تقویت کند. مخصوصا، توانایی هایی را که سایر دونده ها در آن ضعیف هستند.
ضعف داوطلبان شرکت کننده در آزمون دکتری در زبان عمومی آنقدر شدید است که اغلب یا آنرا سفید باقی می گذارند یا منفی می زنند. حتی دیده ام که وقتی کسی مثلا 15 درصد زده است، دیگران تبریک های آنچنانی می گویند. حتی نفرات برتر آزمون دکتری هم درصدی بین 20 تا 40 معمولا کسب می کنند.
حتما اصطلاح ضریب مخفی را در کنکورها شنیده اید. بعضی حتی به آن کعب پنهان هم می گویند. دروسی ضریب پنهان دارند که توسط اغلب داوطلبین نادیده گرفته می شوند و یا درصد اکثر داوطلبین در آن پائین است.
به همین دلیل تاثیر این نوع دروس در تراز و رتبه داوطلبین بالاتر از چیزی است که گفته شده است. درس زبان عمومی در آزمون دکتری دقیقا چنین درسی است. محاسبات نشان می دهد که ضریب درس زبان عمومی در دکتری بین 2.5 تا 3 است.
ثالثا، زبان در مصاحبه دکتری نقش بسیار تعیین کننده ای دارد. بسیار از دوستان هیئت علمی شنیده ام که خوب بلد بودن زبان انگلیسی را معیار بسیار مهم در پذیرش دانشجوی دکتری می دانند. البته، حق هم دارند!
روند سئوالات زبان عمومی در سالهای گذشته
نگاه سازمان سنجش و کسانی که کنکور را برای ورود به مقطع دکتری طراحی کردند به درس زبان در کنار استعداد تحصیلی در ابتدای مسیر نگاه آزمون GRE بود که در اغلب دانشگاه های دنیا برای ورود به این مقطع تحصیلی لازم است. از این نظر، می توان گفت که تصمیم در وجود این بخش در آزمون، تصمیم بسیار درست و همگام با جامعه آکادمیک جهانی بود.
من آزمون زبان را از نظر تعداد سئوالات به سه دوره تقسیم می کنم:
دوره اول
آزمون زبان دکتری تا سال 91 سؤالات زیادی داشت (100 سؤال). در سال 92 تعداد سؤالات به 70 سوال رسید. در این دوره تعداد سئوالات بسیار زیاد بود، وقت گیر و خسته کننده.
دوره دوم
از سال 93 تعداد سئوالات در درس زبان آزمون دکتری به 30 عدد کاهش یافت. و این روند تا آزمون دکتری 1402 حفظ شده است. سئوالات از شروع این دوره به بعد از نظر ساختار و سطح سئوالات تا حد زیادی دارای استاندارد مشخص و مناسبی هست و الگوهای تکرار شونده بسیاری دارد. اگرچه که هنوز هم داوطلبین درصد بالایی در آن کسب نمی کنند!
دوره سوم
از سال 93 تا 1400، تعداد سوالات لغت 12 سوال بود. اما در کنکور دکتری 1401، تعداد سوالات واژگان بخش زبان عمومی آزمون دکتری به 10 سوال کاهش یافت. ولی، در سال ۱۴۰۲ مجدد تعداد سوالات واژگان به ۱۲ سوال افزایش یافت.
در سال 1403 سئوالات زبان دکتری از نظر تعداد و سطح سئوالات مجددا تغییر کرد. تعداد سئوالات از 30 تا در سالهای قبل به 40 تا افزایش یافت که شامل: 14 سئوال گرامر، 16 سئوال لغت و 10 سئوال درک مطلب بود. سطح سئوالات هم کمی نسبت به سالهای گذشته آسان تر بود و داوطلبین متوسط می توانستند درصدی بین 30 تا 40 درصد به راحتی در این آزمون کسب کنند.
بخش های مختلف آزمون زبان دکتری
بخش گرامر
سئوالات بخش گرامر در آزمون دکتری غالبا از بخش ساختار جملات (Writing structures and forms) مطرح می شود. در این مبحث روی موارد زیر باید حتما مسلط بود:
- تطابق فعل و فاعل
- تطابق ضمیر و مرجع آن
- انواع جمله واره ها و جملات
- جمله واره های وابسته و مستقل
- جملات ساده، مرکب و پیچیده
- روش استفاده صحیح از حروف و قیود ربط
- یکپارچگی جملات
- جملات بدون فاعل (Dangling)
- ساختارهای موازی
- ترتیب کلمات در جمله
- وارونگی
برای تسلط بر بخش گرامر کتابهای متعددی وجود دارد که من مهمترین ها و بهترین ها را معرفی می کنم.
اولین و مهمترین کتاب که من خواندن آن و حل تمرین ها و تست های آن را برای آزمون زبان دکتری بشدت توصیه می کنم کتاب grammar in digest است.
دانلود کتاب grammar in digest
اگرچه این کتاب، کتاب بسیار مناسبی است؛ ولی، اگر در بخش گرامر ضعیف هستید، توصیه می کنم با کتاب Grammar in use intermediate شروع کنید.
این کتاب، کتابی بسیار مفید، ساده و خوش نوشت و خود خوان است. خواندن و تمرین کردن روی این کتاب را قبل از کتاب grammar in digest اکیدا توصیه می کنم.
کتاب دیگری که مایلم اینجا معرفی کنم که مرجع تقریبا همه کتاب های فارسی منتشر شده و اکثر کلاسهای زبان دکتری است، کتاب قرمز لانگمن است. بخش گرامر این کتاب هم طبقه بندی مناسبی از تکنیک های گرامر و تست های در سطح تافل دارد که می تواند کمک بسیاری به داوطلبین آزمون دکتری باشد.
اگر بخواهم برای گرامر یک نقشه راه (Roadmap) بدهم، توصیه می کنم که از کتاب Grammar in use شروع کنید و بعد از آن کتاب grammar in digest را چندین بار بخوانید. بخش گرامر دوره زبان عمومی دکتری که برایتان تهیه کرده ام و در همین سایت هم هست نیز می توانید استفاده کنید.
بخش لغت
به نظر من چالشی ترین و مشکل ترین بخش آزمون زبان دکتری بخش لغت است. اکثر داوطلبین در این بخش ضعف جدی دارند. یکی از چالش های بخش لغت، گستردگی منابع برای این بخش است.
تقویت این بخش، حتی کم، باعث بهبود امتیاز در بخش درک مطلب آزمون هم خواهد بود.
کتابهای 504، 1100 و Essential word for Tofel جزو مهمترین منابع برای بخش لغت زبان دکتری هستند. اگرچه که کتابهایی مثل Fiske هم گاهگاهی مورد استفاده قرار گرفته است (Fiske با کتاب 1100 تقریبا 20% همپوشانی دارد و بسیار لغات مشکلی را در خود جای داده است).
به نظر من هر داوطلب آزمون دکتری حداقل حداقل حداقل باید 504 را به طور کامل با 120 لغت پایانی آن حفظ کند. دقت کنید که این تنها حداقل مطلب است.
نقشه راه برای یادگیری لغات به نظر من با 504 شروع می شود. بهترین راه اینستکه روزی یک درس 504 را خوانده و هر روز از ابتدای کتاب لغات را مرور کنیم.
در این مسیر باید توجه کنیم که لغات انگلیسی معانی متفاوتی دارند و موقع یادگیری لغات باید تمامی معانی آنرا آموخت. بعد از کتاب 504 لازم است کتاب 1100 را شروع کرد. می دانم که بسیاری معتقدند این کتاب تاریخ مصرفش گذشته است و قدیمی است؛ ولی، وقتی منبع سئوالات است، چاره ای غیر از مطالعه دقیق آن نیست.
من در دوره زبان عمومی دکتری، در دروس لغت لغات این دو کتاب را پوشش داده ام و داوطلبان به راحتی و طی جلسات کوتاه روزانه مهارت لغتشان را بسیار عالی بهبود می دهند.
بنابراین، من کتابهای زیر را به ترتیب توصیه می کنم:
کتاب 504
کتاب 1100
کتاب Fiske (این کتاب، کتاب مشکلی هست و توصیه می کنم اگر در دو کتاب قبلی تسلط کافی پیدا کردید، سراغ این کتاب بروید.)
بخش درک مطلب
بخش درک مطلب در زبان آزمون دکتری از دو متن، هر کدام 5 سئوال تشکیل شده است. پاسخ به سئوالات درک مطلب تکنیک دارد و باید برای پاسخگویی حتما این تکنیک ها را بلد باشیم.
در مواجهه با سئوالات درک مطلب، داوطلبین آزمون دکتری را می توان به دو دسته تقسیم کرد: دسته اول کسانی هستند فکر می کنند برای پاسخ گویی به سئوالات درک مطلب باید ریز به ریز متن را خوانده و تجزیه و تحلیل کنند. این دسته، برای پاسخ گویی به سئوالات با دو مشکل مواجه می شوند. اول اینکه، زمان کم می آورند و دوم اینکه، بعضی لغت ها را بلد نیستند و در حین مطالعه دچار استرس می شوند.
دسته دوم، کسانی هستند که تکنیکهای درک مطلب را بلد هستند و به سرعت به سئوالات پاسخ می دهند.
بهترین منبع برای درک مطلب، خود سئوالات آزمونهای دکتری است. ابتدا تکنیک های درک مطلب را یاد بگیرید و با تمرین روی آنها شما به یک قهرمان تبدیل می شوید.
دوره جامع آموزش زبان عمومی دکتری
دوره صفر تا صد زبان عمومی
آموزش از پایه
آزمون های هر جلسه ای و مروری
مرور لغات آزمونهای سالهای گذشته