آزمون جامع دکتری بعد از گذراندن دو سال دروس مختلف مخصوصا در درس آمار و روش تحقیق اغلب برای دانشجویان دکتری روانشناسی، مشاوره، علوم تربیتی و علوم اجتماعی چالش برانگیز است. اگرچه، سئوالات این دو درس در دانشگاههای مختلف با توجه به مباحث تدریس شده متفاوت است؛ اما، تعداد زیادی از این سئوالات بین همه دانشگاهها مشترک است و به صورت تکراری در آزمون جامع مطرح می شود.
در زیر تعدادی از سئوالات پر تکرار در این آزمون را می آورم و تلاش خواهم کرد با توجه به سئوالاتی که در سالهای گذشته مطرح شده است، این مجموعه را به مرور کامل تر کنم.
امیدوارم دوستانی که آزمون جامع دارند، از این مجموعه بهره کافی را ببرند.
سئوال 1: تفاوت بین آزمونهای پارامتریک و ناپارامتریک چیست؟ شرایط استفاده از هر کدام را با مثال توضیح دهید.
سئوال 2: فرضیات اصلی ANOVA را ذکر کرده و توضیح دهید چگونه میتوان هر کدام را آزمود.
سئوال 3: تفاوت بین طرحهای درونآزمودنی (Within-Subject) و بینآزمودنی (Between-Subject) چیست؟ مزایا و معایب هرکدام را بیان کنید.
سئوال 4: چرا از ANCOVA به جای ANOVA استفاده میکنیم؟ مثالی از کاربرد آن در روانشناسی بیاورید.
سئوال 5: تفاوت MANOVA با ANOVA چیست؟ چه زمانی MANOVA مناسب است؟
سئوال 6: ضرایب رگرسیون در مدل چندگانه چگونه تفسیر میشوند؟ مثالی برای پیشبینی نمره سلامت روان بر اساس استرس و حمایت اجتماعی بیاورید.
سئوال 7: چالشهای اصلی در رگرسیون چندگانه (مانند چندخطی بودن) را توضیح دهید و راههای مقابله با آنها را ذکر کنید.
سئوال 8: فرضیه کرویت (Sphericity) در اندازهگیری مکرر چیست؟ اگر نقض شود چه روشهایی جایگزین میشوند؟
سئوال 9: در چه شرایطی به جای آزمون t مستقل از آزمون Mann-Whitney U استفاده میکنیم؟ مراحل اجرای آن را توضیح دهید
سئوال 10: تفاوت میانجیگری (Mediation) و تعدیلگری (Moderation) را با مثال بیان کنید.
سئوال 11: اندازه اثر (Effect Size) چیست؟ تفاوت η² (اتا مربع) و Cohen’s d را با مثال توضیح دهید.
سئوال 12: چه زمانی باید از تصحیح بنفرونی (Bonferroni) استفاده کرد؟ مثال کاربردی در تحلیل پسآزمون (Post-hoc) بیاورید.
سئوال 13: مزایای استفاده از مدلهای مختلط (Mixed Models) در مقایسه با ANOVA اندازهگیری مکرر چیست؟
سئوال 14: تفاوت بین مدلهای رشد خطی و غیرخطی (Nonlinear Growth Models) را توضیح دهید.
سئوال 15: چرا از رگرسیون لجستیک به جای رگرسیون خطی برای متغیرهای دوشقمی (Binary) استفاده میکنیم؟ معادله آن را بیان کنید.
سئوال 16: نحوه تفسیر نسبت شانس (Odds Ratio) در رگرسیون لجستیک را با مثال توضیح دهید.
سئوال 17: چه تفاوتی بین تحلیل عاملی اکتشافی (EFA) و تأییدی (CFA) وجود دارد؟
سئوال 18: مراحل اجرای SEM را به ترتیب توضیح دهید.
سئوال 19: شاخص CFI ≥ ۰.۹ و RMSEA ≤ ۰.۰۸ نشانه چیست؟
سئوال 20: عوامل مؤثر بر قدرت آماری (Statistical Power) را نام برده و تأثیر هرکدام را توضیح دهید.
سئوال 21: برای طراحی یک مطالعه با قدرت آماری ۰.۸ و اندازه اثر متوسط (Cohen’s d = ۰.۵)، حداقل حجم نمونه چقدر باید باشد؟
سئوال 22: تفاوت تحلیل تم (Thematic Analysis) و نظریه دادهبنیاد (Grounded Theory) چیست؟
سئوال 23: خروجیهای کلیدی یک تحلیل رگرسیون در نرمافزار SPSS را شرح دهید (R²، β، p-value).