ایجاد نمودار میله ای خوشه ای (Clustered Bar Chart) با استفاده از SPSS

پری کرمی
فوریه 22, 2023
یک دیدگاه

ایجاد یک نمودار میله ای خوشه ای با استفاده از SPSS Statistics

مقدمه

ترسیم یک نمودار میله ای خوشه ای (Clustered Bar Chart) برای توصیف گرافیکی (تجسم) داده های شما بسیار سودمند می باشد. معمولا این نمودار برای آمار استنباطی استفاده می شود. با این حال یک نمودار میله ای خوشه ای را می توان زمانی استفاده کرد که دو متغیر اسمی یا ترتیبی داشته باشید و بخواهید تفاوت های دسته بندی این دو متغیر را بر اساس برخی از آمارها (به عنوان مثال، تعداد/فراوانی، درصد، میانگین، میانه و غیره) نشان دهید. همچنین وقتی یک متغیر پیوسته یا ترتیبی و دو متغیر اسمی یا ترتیبی دارید متوانید ازنمودار میله ای خوشه ای برای نشان دادن تفاوت‌های متغیر پیوسته (که معمولاً به عنوان متغیر وابسته عمل می‌کند) را از نظر دسته‌بندی دو متغیر اسمی یا ترتیبی (که معمولاً به عنوان متغیرهای مستقل عمل می‌کنند) استفاده کنید. به عنوان مثال، اگر داده‌های خود را با استفاده از آزمون مربع کای (Chi-squared test) ، ANOVA دوطرفه، ANOVA اندازه‌گیری‌های مکرر دوطرفه و ANOVA مختلط دوطرفه تجزیه و تحلیل می‌کنید، ترسیم این نمودار می‌تواند مناسب باشد. با این حال اگر از آزمون t مستقل، آزمون t نمونه های جفت شده (آزمون t وابسته)، ANOVA یک طرفه یا ANOVA اندازه گیری های مکرر استفاده می کنید، ممکن است بخواهید به جای آن یک نمودار میله ای ساده در نظر بگیرید.

به عنوان مثال، یک نمودار میله‌ای خوشه‌ای می‌تواند برای نشان دادن تفاوت‌ها در تعداد دفعاتی که خریداران یکی از ۵ برند مختلف بستنی، آن را برای خوردن “در خانه” و یا “بیرون از خانه” ترجیح می‌دهند، استفاده شود. در اینجا آماری که اندازه‌گیری می‌شود می‌تواند یک «تعداد/ فراوانی»، و دو متغیر که هر دو اسمی هستند، «ترجیح برند» خواهند بود – که دارای پنج دسته «برند A بستنی »، «برند B بستنی »، «برند C بستنی »، «برند D بستنی » و «برند E بستنی » است و «محل مصرف» که دارای دو دسته “در خانه” و “بیرون از خانه” می باشد. همچنین می توانید از یک نمودار میله ای خوشه ای برای نشان دادن تفاوت ها در متغیر وابسته پیوسته، کلسترول، بر اساس متغیر مستقل ترتیبی، سطح فعالیت بدنی با سه سطح “کم تحرکی”، “تحرک متوسط” و “پرتحرک” و متغیر اسمی جنسیت با دو دسته: «مرد» و «زن» استفاده کنید.

هدف از این آموزش، این است که به شما نشان دهیم چگونه با استفاده از SPSS Statistics یک نمودار میله ای خوشه ای ایجاد کنید. ابتدا مثالی را که در این آموزش استفاده کرده ایم، را معرفی می کنیم. در مرحله بعد، نحوه استفاده از Chart Builder در SPSS Statistics را برای ایجاد یک نمودار میله ای خوشه ای بیان می کنیم.

مثال

یک محقق به این موضوع علاقه مند بود که آیا علاقه یک فرد به سیاست تحت تأثیر سطح تحصیلات و جنسیت آنها قرار دارد یا خیر. محقق نمونه‌ی تصادفی از شرکت‌کنندگان را انتخاب کرد و از آنها در مورد علاقه‌شان به سیاست پرسید که آنها از 0 تا 100 امتیاز دادند و امتیازات بالاتر نشان‌دهنده علاقه بیشتر به سیاست بود. سپس محقق شرکت کنندگان را بر اساس جنسیت (مرد/زن)، و سپس مجدداً بر اساس سطح تحصیلات (مدرسه/کالج/دانشگاه) تقسیم کرد.

بنابراین، این آموزش به شما نشان می‌دهد که چگونه یک نمودار میله‌ای خوشه‌ای از متغیر وابسته پیوسته ، (یعنی نشان دهنده «علاقه یک فرد به سیاست»)، در مقابل متغیر مستقل اسمی، )که دارای دو دسته «مرد» و «زن») است و متغیر مستقل ترتیبی، (که نشان دهنده بالاترین سطح تحصیلات یک فرد، با سه سطح “مدرسه”، “کالج” و “دانشگاه”) است. همچنین در این آموزش نحوه افزودن میله های خطا (Error bars) را (که در این مثال با استفاده از فاصله اطمینان (confidence interval) 95 % است) به شما نشان می دهیم.

توجه: این مثال بر اساس داده های ANOVA دو طرفه است.

ایجاد نمودار در SPSS Statistics

11 مرحله زیر به شما نشان می دهد که چگونه با استفاده از مثال بالا، یک نمودار میله ای خوشه ای در SPSS Statistics ایجاد کنید.

مرحله (1)

همانطور که در زیر نشان داده شده است، روی

Graphs > Chart Builder…

در منوی اصلی کلیک کنید:

همانطور که در زیر نشان داده شده است با پنجره ی Chart Builder روبرو خواهید شد:

مرحله (2)

همانطور که در زیر مشخص شده است، “Bar” را از کادر Choose from در گوشه سمت چپ پایین پنجره ی Chart Builder انتخاب کنید:

مرحله (3)

انتخاب “Bar” هشت گزینه نمودار میله ای مختلف را در بخش پایین پنجره ی Chart Builder نشان می دهد. همانطور که در زیر نشان داده شده است، گزینه دوم را از سمت چپ در ردیف بالا بکشید و رها کنید تا آن را در صفحه پیش نمایش (preview)، نشان دهد. اگر ماوس خود را روی کادر قرار دهید، آن را با عنوان “Clustered Bar” می بینید.

مرحله (4)

صفحه زیر به شما نمایش داده می شود که یک نمودار میله ای خوشه ای را در صفحه پیش نمایش نمودار اصلی با کادرهایی برای محور y (“Y-Axis?”)، محور x (“X-Axis?”) و “Cluster on X: set color” نشان می دهد تا با متغیرهای مناسب پر کنید.

توجه: می‌توانید کادر «”Filter?”» را نادیده بگیرید.

مرحله (5)

از کادر Variables، با کشیدن و رها کردن، متغیر مستقل ، را به کادر “X-Axis?”، متغیر وابسته و متغیر مستقل ، را به کادر «Cluster on X: set color» منتقل کنید. در نهایت شما باید با صفحه ای مانند زیر روبرو شوید:

نکته: شما می توانید به راحتی دو متغیر مستقل را بدون هیچ مشکلی جابجا کنید. دلیل ترتیب استفاده شده در این راهنما به دلیل نحوه بیان مسئله ANOVA دو طرفه است، به طوری که ترجیحاً در این مثال خاص، در هر سطح از مقایسه می شود.

مرحله (6)

در پنجره ی Element Properties روی Display error bars کلیک کنید، تا ناحیه –Error Bars Represent– را فعال گردد. گزینه Confidence intervals را انتخاب کنید و مقدار عدد آن را روی 95 درصد تنظیم کنید تا در روی نمودار میله های خطا (error bars) ظاهر شود. در نهایت با صفحه زیر روبرو خواهید شد:

نکته 1: شما مجبور نیستید error bars را انتخاب کنید، اما معمولا این کار در دانشگاه ها رایج است. ما یک نمودار میله ای خوشه ای را با و بدون میله های خطا در انتهای این آموزش به شما نشان می دهیم.

نکته 2: می توانید از این ناحیه برای انتخاب انواع دیگری از error bars، مانند مضربی از خطای استاندارد یا انحراف استاندارد استفاده کنید.

مرحله (7)

در پنجره ی Element Properties، روی “Y-Axis1 (Bar1)” کلیک کنید و با صفحه زیر روبرو خواهید شد:

توجه: می‌توانید از این پنجره برای تغییر برچسب نامگذاری محور (با استفاده از کادر Axis Label) و/یا تغییر ویژگی‌های مقیاس با استفاده از گزینه‌های ناحیه –Scale Range– استفاده کنید.

مرحله (8)

مطابق شکل زیر اگر می‌خواهید مقیاس را روی محور y متغیر وابسته یعنی تغییر دهید، مثلاً مقدار حداقل، تیک گزینه Minimum را در ناحیه –Scale Range– بردارید تا مقدار Custom برجسته شده و مقدار 0(صفر) داشته باشد.

توجه: روش بالا به این منظور است که محور y محدوده مناسبی از مقادیر را برای نشان دهد. این مقادیر ممکن است برای متغیرهای شما متفاوت باشد، بنابراین باید آنها را به دلخواه خود تنظیم کنید. اگر در ابتدا مطمئن نیستید که این مقادیر باید چه باشند، مقادیر را تغییر ندهید. ببینید نمودار میله ای خوشه ای چگونه به نظر می رسد و سپس در صورت لزوم نمودار میله ای خوشه ای را با مقادیر محورهای جدید دوباره اجرا کنید. همچنین می توانید نمودار میله ای خوشه ای را بعداً دوباره ویرایش کنید.

مرحله (9)

اگر می‌خواهید ترتیب دسته‌های متغیر مستقلی را که روی محور x قرار داده‌اید (یعنی متغیر مستقل، ) تغییر دهید، روی «X-Axis1 (Bar1)» در کادر Edit Properties of کلیک کنید. . با این کار مناطق –Categories– و –Small/Empty Categories– و همچنین گزینه Legend Label فعال می شود. گزینه های پیش فرض را انتخاب کنید. اما اگر می‌خواهید ترتیب دسته‌های متغیر مستقل را تغییر دهید، می‌توانید این کار را در کادر Order در ناحیه –Categories– با استفاده از فلش‌های بالا و پایین انجام دهید.

مرحله (10)

همچنین می‌توانید ترتیب دسته‌های متغیر مستقلی را که در کادر «Cluster on X: set color» (به عنوان مثال، متغیر مستقل، ) وارد شده است، با کلیک کردن روی «GroupColor (Bar1)» در کادر Edit Properties of تغییر دهید. و سپس مراحل بالا را دنبال کنید (یعنی از فلش های بالا و پایین برای تغییر ترتیب دسته ها در کادر Order استفاده کنید). پنجره ی Element Properties زمانی که “GroupColor (Bar1)” انتخاب شده است در زیر نشان داده شده است: